Η Κίνα κήρυξε πόλεμο στα κουνούπια

[Argirios Argiriou]

Καθημερινή, 12/08/2025
Αθανάσιος Τσακρής

Περισσότερα από 8.000 κρούσματα από τον Ιούνιο στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ εξαιτίας του ιού Τσικουνγκούνια. Πρωτοφανή μέτρα για την εξάλειψή του. Πόσο κινδυνεύει η Ευρώπη

υναγερμός έχει σημάνει στην Κίνα μετά το ξέσπασμα επιδημίας του ιού Τσικουνγκούνια στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ, με επίκεντρο την πόλη Φοσάν και τουλάχιστον 8.000 κρούσματα από τα μέσα Ιουνίου. Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι πρωτοφανή: drones πετούν για αναζήτηση εστιών με λιμνάζοντα ύδατα, ψεκασμοί με εντομοκτόνα πραγματοποιούνται σε πάρκα και δρόμους, χιλιάδες ψάρια που τρέφονται με προνύμφες των κουνουπιών Aedes (διαβιβαστή του ιού) έχουν απελευθερωθεί σε λίμνες και ποτάμια για τη βιολογική καταπολέμηση των μολυσμένων με τον ιό προνυμφών, μέχρι και τα επονομαζόμενα «κουνούπια – ελέφαντες» (Toxorhynchites splendens) έχουν επιστρατευτεί: δεν είναι αιμοφάγα και τρέφονται με τα κουνούπια που ευθύνονται για την επιδημία, συμβάλλοντας έτσι στον έλεγχο του πληθυσμού τους. Οι εργαζόμενοι ψεκάζονται με απωθητικό κουνουπιών πριν τους επιτραπεί η είσοδος στον χώρο εργασίας και κρατικοί υπάλληλοι επιθεωρούν τα σπίτια πόρτα πόρτα ζητώντας από τους κατοίκους να αποφεύγουν τα στάσιμα ύδατα, να αδειάζουν ακόμα και τα μπολ με το νερό για τα κατοικίδιά τους. Σε όσους δεν συνεργάζονται επιβάλλονται πρόστιμα για «παρεμπόδιση της πρόληψης μολυσματικών ασθενειών».

Ο Τσικουνγκούνια μεταδίδεται με το τσίμπημα μολυσμένων κουνουπιών Aedes (κυρίως Aedes aegypti και Aedes albopictus), τα οποία ευθύνονται επίσης για τη μετάδοση του δάγκειου πυρετού και του ιού Ζίκα. Αλλά και οι άνθρωποι μπορούν να τον μεταδώσουν στα κουνούπια: αν, δηλαδή, ένα μη μολυσμένο έντομο τσιμπήσει κάποιον νοσούντα, μπορεί να μολυνθεί και έπειτα να μολύνει τον επόμενο υγιή άνθρωπο που θα τσιμπήσει. Ο ιός δεν είναι μεταδοτικός από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η περίοδος επώασής του είναι συνήθως 2 έως 7 (ή και 14) ημέρες. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Τανζανία τη δεκαετία του 1950. Το όνομά του προέρχεται από τη γλώσσα Kimakonde και σημαίνει «αυτό που λυγίζει», λόγω της στάσης που παίρνει το σώμα των ασθενών από τον πόνο. Αυτό, άλλωστε, είναι το κύριο χαρακτηριστικό της λοίμωξης: ο έντονος πόνος στις αρθρώσεις και στους μυς, μαζί με υψηλό πυρετό, πονοκέφαλο, εξάνθημα και αίσθημα καταβολής. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν μέσα σε μια εβδομάδα, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που ο πόνος στις αρθρώσεις επιμένει για πολλούς μήνες. Κίνδυνο για σοβαρότερη νόσηση διατρέχουν τα νεογνά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις (υψηλή αρτηριακή πίεση, διαβήτη, καρδιαγγειακά νοσήματα κ.ά.). Οι θάνατοι είναι πολύ σπάνιοι και η θεραπεία συμπτωματική.

Στις ΗΠΑ έχουν εγκριθεί δύο εμβόλια, όμως τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (CDC) τα συνιστούν μόνο για άτομα που ταξιδεύουν σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη επιδημική έξαρση (Βραζιλία, Κολομβία, Ινδία, Μεξικό, Νιγηρία, Πακιστάν, Ταϊλάνδη και Φιλιππίνες). Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC), από την αρχή της χρονιάς μέχρι και τον Ιούλιο αναφέρθηκαν περίπου 240.000 κρούσματα και 90 θάνατοι σε 16 χώρες σε Αμερική, Αφρική, Ασία και Ευρώπη (30 στην Ισπανία και 1 στην Ιταλία), ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι κινδυνεύουν να μολυνθούν σε όλο τον κόσμο μέχρι το τέλος του 2025.

Και μολονότι ο κίνδυνος πανδημίας είναι εξαιρετικά μικρός, καθώς ο ιός δεν μεταδίδεται μεταξύ ανθρώπων, η εμφάνιση επιδημίας Τσικουνγκούνια για πρώτη φορά στην ηπειρωτική Κίνα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική εξέλιξη. Η κλιματική αλλαγή, με την άνοδο της θερμοκρασίας και την αύξηση της υγρασίας, ευνοεί την επέκταση της «ακτίνας δράσης» των κουνουπιών Aedes σε ολοένα και πιο πολλές περιοχές. Επομένως είναι πολύ πιθανές τοπικές ή περιφερειακές επιδημικές εξάρσεις, ειδικά όπου τα επίπεδα ανοσίας είναι χαμηλά (όπως συμβαίνει στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ). Αν και η Ευρώπη δεν φαίνεται να κινδυνεύει άμεσα, οι δραματικές αλλαγές των κλιματικών συνθηκών συμβάλλουν στη γεωγραφική εξάπλωση των κουνουπιών Aedes· τα φέρνουν πιο κοντά μας. Οι διαρκείς μετακινήσεις και ο τουρισμός αυξάνουν επίσης την πιθανότητα εισαγόμενων περιστατικών από ενδημικές περιοχές και στη συνέχεια την εγκατάσταση του ιού σε μια νέα περιοχή, όταν μάλιστα υπάρχουν οι ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες για την ανάπτυξη του κουνουπιού-φορέα του, όπως στη νότιο Ευρώπη και την Ελλάδα. Tα hotspots, λοιπόν, του Τσικουνγκούνια θα αυξάνονται συνεχώς. Για τον λόγο αυτό, είναι αναγκαία η εντομολογική και επιδημιολογική επιτήρηση αλλά και η γενετική ανάλυση και αλληλούχιση του ιού που κυκλοφορεί στην Κίνα. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι σε προηγούμενες επιδημίες ο ιός έχει δείξει ότι μέσω μεταλλάξεων έχει αποκτήσει τη δυνατότητα να προσαρμόζεται και να μολύνει διαφορετικά είδη κουνουπιών. Αν αυτό συμβεί ξανά, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πόσο «αθώα» θα είναι η νέα του μορφή.


* Ο κ. Αθανάσιος Τσακρής είναι καθηγητής Μικροβιολογίας, διευθυντής Εργαστηρίου Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής και πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΕΛΙΔΕΚ.





Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links). Εγγραφή ή Είσοδος