ΠΦΥ -Εκπαίδευση > Συζητήσεις πάνω σε ιατρικά θέματα
Κάνουν το τζάκι και οι ξυλόσομπες κακό στην Υγεία;
Argirios Argiriou:
26/12/2016 Καθημερινή
Γιαννης Ελαφρος
Πολύ μεγάλη και διαρκής είναι η επιβάρυνση της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος από την καύση βιομάζας στα μεγάλα αστικά κέντρα για θέρμανση, την ίδια ώρα που τα όποια δημοσιονομικά οφέλη από την υπερβολική φορολογία στο πετρέλαιο θέρμανσης είναι μικρά και δεν καλύπτουν τα νέα δημόσια έξοδα από τις αυξημένες ανάγκες λόγω ρύπανσης! Μόνο στη Θεσσαλονίκη υπολογίζονται κατά μέσον όρο σε 200 εκατομμύρια για την ετήσια χειμερινή περίοδο! Η συνολική αυτή εικόνα προκύπτει από τη μακρόχρονη έρευνα του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
«Ξεκινήσαμε τον Οκτώβριο του 2012, έχοντας κάνει μετρήσεις και από τον Αύγουστο του ίδιου έτους, για να έχουμε μια βάση σύγκρισης. Εντοπίσαμε τεράστιο πρόβλημα, ειδικά τα δύο πρώτα έτη, το 2012 και 2013. Την περίοδο από Οκτώβριο έως Απρίλιο, το 34% των αιωρούμενων σωματιδίων σε βασικές ελληνικές πόλεις οφείλεται σε καύση βιομάζας. Τις κρύες ημέρες και νύχτες, όμως, όταν το θερμόμετρο έπεφτε κάτω από τους 10 βαθμούς Κελσίου και οι συγκεντρώσεις σωματιδίων απογειώνονταν στα 120-150 μg/m3, τότε η συμμετοχή της καύσης για λόγους θέρμανσης ξεπερνούσε το 70%-80%!» λέει στην «Κ» ο κ. Δημοσθένης Σαρηγιάννης, αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ και υπεύθυνος του Εργαστηρίου. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως πρόκειται για ρύπανση που προέρχεται από τα τζάκια και τις ξυλόσομπες, για λόγους θέρμανσης. Αδιάψευστος μάρτυρας και η ώρα των μεγαλύτερων συγκεντρώσεων. Ενώ παλιότερα αυτή ήταν τις ώρες κυκλοφοριακής αιχμής, τώρα ήταν οι βραδινές, μετά τις 8 μ.μ., όταν άναβαν τα καυσόξυλα.
Οι ερευνητές είδαν στις μετρήσεις τους τις συγκεντρώσεις των αερολυμάτων (διαμέτρου 1, 2,5, 10 μικρών ή ακόμα και νανοσωματιδίων) να επηρεάζονται άμεσα από δύο παράγοντες: τις καιρικές συνθήκες και τα μέτρα οικονομικής πολιτικής: Οταν ανέβαινε ο φόρος ή η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης, τότε το νέφος πύκνωνε. Οταν δόθηκε το επίδομα θέρμανσης ή μειώθηκε η φορολογία, κι όταν αργότερα έπεσε η τιμή του αργού πετρελαίου, με αποτέλεσμα να φθηνύνει και το θέρμανσης, τότε έπαιρνε εμπρός μέρος των καλοριφέρ και οι συνθήκες κάπως βελτιώνονταν. Τον Δεκέμβριο του 2013 υπογράφτηκε με πρωτοβουλία του υπουργείου Υγείας Κοινή Υπουργική Απόφαση σχετική με τα «Βραχυπρόθεσμα σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση ατμοσφαιρικής ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια», που όπως σημειώνει ο κ. Σαρηγιάννης, «διαμόρφωσε ένα πλαίσιο ενημέρωσης του κοινού και κλιμακωτής αντιμετώπισης έκτακτων επεισοδίων ρύπανσης».
Στα νοσοκομεία
Το πρόβλημα όμως παρέμεινε. «Συνολικά, τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός είναι εκτεθειμένος σε μέσες συγκεντρώσεις άνω των 70 μg/m3 τους χειμερινούς μήνες, όταν ο ευρωπαϊκός στόχος λέει να μην υπερβαίνουν οι συγκεντρώσεις τα 50 μg/m3 για περισσότερες από 35 ημέρες το έτος», τονίζει ο κ. Σαρηγιάννης. «Η μακρόχρονη αυτή έκθεση έχει ήδη και θα έχει και στο μέλλον ακόμα μεγαλύτερες συνέπειες στη δημόσια υγεία. Ηδη καταγράφονται αυξημένες επισκέψεις στα νοσοκομεία λόγω αυξημένου νέφους για περιστατικά αναπνευστικά, αλλεργικού άσθματος, χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας. Πρώτα πλήττονται οι πιο ευάλωτοι, αλλά η απειλή δεν σταματά εκεί». Οι ερευνητές μελέτησαν και την τοξικότητα των αιωρούμενων σωματιδίων, τα οποία συχνά εμπεριέχουν επικίνδυνες χημικές ενώσεις, μέταλλα κ.λπ. Το αποτέλεσμα είναι οι συνέπειες στην υγεία να μην περιορίζονται μόνο στις καρκινογενέσεις, αλλά και στα καρδιοαγγειακά προβλήματα, στα νευροαναπτυξιακά και άλλα.
Σύμφωνα με μελέτη ερευνητών του Εργαστηρίου, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science of the Total Environment, οι μεγάλες συγκεντρώσεις αερολυμάτων τους χειμερινούς μήνες, λόγω καύσης βιομάζας, προκαλούν περίπου 200 επιπλέον θανάτους το έτος στον πληθυσμό της Θεσσαλονίκης (περίπου 900.000 κάτοικοι), ενώ το οικονομικό κόστος της επιβάρυνσης της δημόσιας υγείας έχει ως μέση τιμή τα 200 εκατομμύρια ευρώ (με ελάχιστη τα 30-40 εκατ. ευρώ). «Για να εκτιμηθούν οι σχετικές επιπτώσεις στην υγεία λόγω της έκθεσης στα αερολύματα, χρησιμοποιήθηκαν οι ευρέως καθιερωμένες επιδημιολογικές σχέσεις συγκεντρώσεων ρύπων - επιπτώσεων στην υγεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας», σημειώνει ο κ. Σαρηγιάννης. Μάλιστα, οι συνέπειες, όπως καταγράφηκε, είναι πιο βαριές στις φτωχότερες συνοικίες της Θεσσαλονίκης, που γίνεται πιο εκτεταμένη χρήση βιομάζας για θέρμανση.
«Και μόνο με αυτά τα στοιχεία θα έπρεπε να αλλάξει πλήρως η πολιτική για τη θέρμανση στην Ελλάδα, στην οποία έχουν καταλήξει οι κυβερνήσεις και οι θεσμοί», τονίζει ο κ. Σαρηγιάννης. «Πολύ περισσότερο όταν λάβουμε υπόψη και το ανυπολόγιστο κόστος της χαμένης ποιότητας ζωής», συμπληρώνει.
Φέτος οι συγκεντρώσεις σωματιδίων στη Θεσσαλονίκη είναι σχετικά χαμηλές ακόμη, αλλά συνεχίζουν να παρατηρούνται συχνά υπερβάσεις των ορίων όταν οι χαμηλές θερμοκρασίες συνδυάζονται με άπνοια και θερμοκρασιακή αναστροφή.
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
Αρχίατρος:
Ρεπορτάζ, με το συμπάθειο, του ω.
Και αυτό γιατί δεν εστιάζει στα αίτια. Γιατί ανάβει ο άλλος το τζάκι και την σόμπα ; Για να ζεσταθεί. Θα έπρεπε να τον ενδιαφέρει το περιβάλλον ; Ναι, αλλα δεν έχει και πολλες επιλογές αν έχει μικρό παιδί ή ηλικιωμένους.
Συγγνώμη αλλά η προτροπή "φορέστε μπουφάν στο σπίτι" δεν στέκει.
Κανονικά θα έπρεπε να κλείσουν φυλακή όλο το εργολαβικό κύκλωμα (μηχανικοί-κατασκευαστές) πού εκτιζαν μεζονέτες και διαμερίσματα την προηγούμενη δεκαετία και τα πωλούσαν με +100% κέρδος, αλλα τα λεφτά έχουν ήδη φύγει σε... υπερακτια μέρη.
Κατοικίες ανεπαρκέστατα μονωμένες, με τσιγκουνιές στην ΜΟΝΩΣΗ (αν ρωτήσετε πόσο κοστίζουν λίγα επιπλέον εκατοστά μόνωσης θα... κλάψετε!), με ανεπαρκή κουφώματα, και όλα αυτά 300-400k και σε 30 χρόνια δόσεις το στεγαστικό. Καλά κρασιά.
Γιατί αν κτίζονταν τα σπίτια σωστά μονωμένα είναι τελείως αδιάφορο ποιός τρόπος θέρμανσης θα επιλεγεί.
Αλλά τότε μέτραγαν περισσότερο το δρύϊνο ξύλο στην κουζίνα, το ανοικτό τζάκι, η μόστρα, και το να πουλήσουμε μούρη σε φίλους και συγγενείς.
Ελληνική κοινωνία.
GirousisN:
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή ΕίσοδοςΔεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή ΕίσοδοςΚάνουν το τζάκι και οι ξυλόσομπες κακό στην Υγεία όσων ζεσταίνονται από αυτά μέσα στο σπίτι;
Προσωπικά δεν το είχα ακούσει ή διαβάσει αυτό μέχρι τώρα, αλλά παραθέτω πιο κάτω ένα πρόσφατο, σχετικό άρθρο από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το άρθρο δεν είναι μεν γραμμένο από Ιατρό αλλά παρουσιάζει ενδιαφέρον κατά την γνώμη μου.
--- Τέλος παράθεσης ---
Διάβασα προσεκτικά όλα τις παραθέσεις που άνοιξαν εξαιτίας του επίκαιρου αυτού θέματος που πολύ καλά θέσατε. Μερικές γρήγορες βιβλιογραφικές παρατηρήσεις λόγω του ότι το PhD μου είναι στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
1. Οι ενεργείς καπνιστές, σε μικρότερο βαθμό οι παθητικοί, διατρέχουν εκατοντάδες φορές μεγαλύτερο κίνδυνο από αυτούς που εκτίθενται σε ενδο-οικιακή ρύπανση λόγω καύσης βιομάζας σε τζάκια και παλιού τύπου ξυλόσομπες. Αιτία το γεγονός ότι η εισπνοή καπνού του τσιγάρου είναι σε τάξη μεγέθους 100-200 φορές πιό επιβαρυντική.
2. Η ενδοοικιακή ατμοσφαιρική ρύπανση (indoor air pollution) σε οικία με καλλορυθμισμένες συσκευές καύσεις και ενεργειακά ή ανοικτά τζάκια που λειτουργούν καλά και είναι κατασκευαστικά πιστοποιημένα, πρακτικά αντιστοιχεί με την ρύπανση που εκπέμπουν 2 τσιγάρα που θα ανάψουν μέσα σε σπίτι.
3. Η ενδο-οικιακή ρύπανση έχει πρακτικά μεγάλη σημασία σε χώρες όπως Ινδία. Κίνα κλπ όπου οι καθημερινές ανάγκες μαγειρέματος διεκπεραιώνονται με καύση βιομάζας (ακόμη και σβουνιές από γελάδες) σε ολότελα ανοικτές εστίες χωρίς καπνοδόχο. Στην Κίνα πχ. το 40% της ΧΑΠ αποδίδεται σε αυτού του είδους την έκθεση και για αυτό οι περισσότεροι ασθενείς είναι γυναίκες
4. Η εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση που παράγεται από την καύση βιομάζας αυξάνει κυρίως τα αιωρούμενα σωματίδια. Πρακτικά έχει σημασία διότι εκθέτει σε αυτήν την ρύπανση τους κατοίκους μιας μεγαλούπολης. Αν και επιβαρύνει επουσιωδώς τον καθένα μας ατομικά, επιβαρύνει αθροιστικά την δημόσια υγεία (βλέπε την έννοια του Αποδοτέου κινδύνου στον πληθυσμό - Attributable Population Risk - APR & μια προέκταση της έννοιας του Σχετικού κινδύνου - Relative Risk)
5. Πρακτικά εμείς οι κλινικοί γιατροί πρέπει να εξατομικεύουμε την συμβουλευτική παρέμβαση μας (individualized motivation) για μείωση της έκθεσης στην ενδο-οικιακή ρύπανση. Αυτό επιτυγχάνεται δίνοντας οδηγίες πιστοποιημένης κατά το δυνατόν λειτουργίας σομπών και τζακιών, μη καύσης τοξικών καυσίμων (βαμμένα ή εμποτισμένα ξύλα) πρακτική πολύ συχνή σε φτωχές ή μειονεκτικές ομάδες (Ρομά, μετανάστες κλπ). Ίσως η οργάνωση ομιλιών σε καφενεία, clubs πχ ΚΑΠΗ, πολιτιστικούς συλλόγους με ευθύνη των γιατρών ΠΦΥ θα ήταν πολύ σημαντική παρέμβαση.
6. Ο σημαντικότεροι κίνδυνοι που πρέπει να εστιάσουε είναι κατά την γνώμη μου 2. Ο πρώτος είναι οι θανατηφόρες πυρκαγιές στα σπίτια από αμέλεια (βλ. περιστατικό με τα νεκρά παιδάκια). Ο δεύτερος είναι η δηλητηρίαση με μονοξείδιο. Ήδη μετρούμε θανάτους από αυτό και οι εισαγωγές περιστατικών δηλητηριάσεων με CO είναι μεγάλη στα νοσοκομεία φέτος.
Φυσικά τα παραπάνω δεν αναιρούν τους προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν στην συζήτηση, για την αστοχία των μέτρων, την οικονομική επιβάρυνση, την οικολογική καταστροφή με την κοπή των δένδρων, την ανάγκη άμεσων μέτρων εξομάλυνσης του επιδόματος θέρμανσης κλπ. Αλλά όπως συνήθως γίνετε στην Ελλάδα οι γνωστοί ανεύθυνο-υπεύθυνοι μας οδηγούν σε υστερικού τύπου αντιδράσεις αποσκοπώντας να αποπροσανατολίσουν τους πάντες και να χειραγωγήσουν την όποια υγιή αντίδραση. Υγιής αντίδραση σημαίνει προτροπή για πιστοπιημένη και ασφαλή λειτουργία των συσκευών θέρμανσης βιομάζας. Αυτό κάνουν και οι πολιτισμένες χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Είναι οι ίδιοι οι φωνασκούντες που υπόσκαψαν και πρακτικά εξουδετέρωσαν την πολιτισμένη αντίληψη όλης της Ευρώπης περί απαγόρευσης καπνίσματος τους δημόσιους χώρους. Παράγοντας που κατά την γνώμη μου επιβαρύνει όλους μας εκατοντάδες φορές περισσότερο από ότι τα τζάκια και οι ξυλόσομπες. Ξαφνικά τους έπιασε πόνος για την πανάρχαια συνήθεια των ανθρώπων να ζεσταίνονται με τζάκια, συνήθεια που αυτοί μετέτρεψαν σε ανάγκη εξαιτίας της απαράδεκτης πολιτικής περικοπής του επιδόματος θέρμανσης. Όπως όμως λέει και ο λαός μας "καλλίτερα καπνός στη μύτη, παρά αέρας στον ποπό"...
Μιά άριστη review για το θέμα είναι η παρακάτω για όσους ενδιαφέρονται: Duncan G. Fullerton, Nigel Bruce and Stephen B. Gordona. Indoor air pollution from biomass fuel smoke is a major health concern in the developing world . Trans R Soc Trop Med Hyg. 2008 September; 102(9): 843–851. doi: 10.1016/j.trstmh.2008.05.028, PMCID: PMC2568866
--- Τέλος παράθεσης ---
Εξαιρετική και επίκαιρη προ 4ετίας τοποθέτηση.
Argirios Argiriou:
03/02/2018 Καθημερινή.
Του Γιάννη Ελαφρού.
Πυκνό εσωτερικό νέφος δημιουργείται σε πολλά σπίτια που χρησιμοποιούν το τζάκι τους. Σύμφωνα με μετρήσεις ερευνητών του ΑΠΘ, οι συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων πιάνουν κόκκινο έπειτα από μόλις 2-3 ώρες λειτουργίας του τζακιού, φτάνοντας σε επίπεδα υπερδιπλάσια των στόχων που έχουν τεθεί από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς για την προστασία της υγείας! Δηλαδή, παρατηρείται το φαινόμενο ο χώρος του σαλονιού ενός σπιτιού να έχει μεγαλύτερη ρύπανση απ’ ό,τι οι δρόμοι έξω! Με αυτό τον τρόπο η... θαλπωρή του τζακιού αποδεικνύεται ιδιαίτερα τοξική.
Συγκεκριμένα, οι ερευνητές του εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής του τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ πραγματοποίησαν πολύχρονες και πολύπλευρες (με διάφορες συσκευές και πρωτόκολλα) έρευνες για την επιβάρυνση της ποιότητας του αέρα εσωτερικών χώρων σε περίπου 40 σπίτια στη Θεσσαλονίκης από την καύση ξύλων σε τζάκια και ξυλόσομπες. «Τα αποτελέσματα δείχνουν μια αύξηση της μέσης συγκέντρωσης σωματιδίων στον αέρα εσωτερικών χώρων της τάξεως των 10 μg/m3 για τα αιωρούμενα σωματίδια με διάμετρο μέχρι 2,5 μικρά του μέτρου (PM2,5) και 14 μg/m3 για εκείνα μέχρι δέκα μικρά (ΡΜ10) έπειτα από μόλις 2-3 ώρες λειτουργίας του τζακιού. Η μέση συγκέντρωση σωματιδίων στον αέρα που εισπνέουν οι Θεσσαλονικείς που χρησιμοποιούν καύση ξύλων για θέρμανση σε ημερήσια βάση κατά την ψυχρή περίοδο του χειμώνα είναι περίπου 70 μg/m3 για τα ΡΜ2,5 και 80 μg/m3 για τα ΡΜ10, δηλαδή τιμές που είναι 3,5 φορές και μία φορά αντίστοιχα πάνω από τα ευρωπαϊκά όρια ασφαλείας. Μάλιστα, οι μέγιστες τιμές φτάνουν τα 385 μg/m3 για τα ΡΜ2,5 και τα 550 μg/m3 για τα ΡΜ10», λέει στην «Κ» ο κ. Δημοσθένης Σαρηγιάννης, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ.
Οπως σημειώνουν οι ερευνητές, «ακόμη πιο ανησυχητική είναι η αύξηση που παρατηρείται στον αριθμό των πιο λεπτόκοκκων σωματιδίων. Σε σπίτι που καίει τζάκι τα σωματίδια με διάμετρο κάτω από 1 μm (ΡΜ1) φτάνουν τις 25.000 ανά κυβικό μέτρο, έναντι περίπου 10.000 σε ένα σπίτι χωρίς τζάκι. Παρατηρείται δηλαδή μια αύξηση κατά 150% λόγω χρήσης τζακιού»! Ας σημειωθεί εδώ ότι τα υπέρλεπτα αιωρούμενα σωματίδια είναι τα πιο επικίνδυνα για την υγεία, καθώς λόγω της μικρής τους διαμέτρου μπορούν να εισχωρήσουν βαθιά στους πνεύμονες, ενισχύοντας τον κίνδυνο για αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα, καθώς και καρκίνο του πνεύμονα.
Και δεν μιλάμε για περιπτώσεις καπνιάς, που γίνεται εύκολα αντιληπτή, αλλά για τη δημιουργία ενός αόρατου πέπλου μικροσκοπικών τοξικών σωματιδίων. «Οι συγκεντρώσεις αυτές δεν περιορίζονται στα λίγα μέτρα από το τζάκι, υπάρχουν σε όλο το δωμάτιο, ενώ διαχέονται και στο υπόλοιπο σπίτι», λέει ο κ. Σαρηγιάννης.
«Το τζάκι είναι για τα χωριά, όχι για τις πόλεις. (Αυτό δεν το κατάλαβα. Δηλαδή μέσα στα χωριάτικα σπίτια δεν δημιουργείται Νέφος εσωτερικού χώρου ; )Αν παρ’ όλα αυτά κάποιος επιμένει, οφείλει να περιορίσει τις ώρες χρήσης, να καίει ξύλα άριστης ποιότητας και να αντιμετωπίσει την ατελή καύση είτε με μια συσκευή που τροφοδοτεί αέρα από πάνω προς τα κάτω είτε με ενεργειακό τζάκι», συμπληρώνει ο καθηγητής του ΑΠΘ.
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
Argirios Argiriou:
June 13, 2018
Association between air pollution from residential wood burning and dementia incidence in a longitudinal study in Northern Sweden.
Anna Oudin , David Segersson, Rolf Adolfsson, Bertil Forsberg
Δεν είναι ορατοί οι σύνδεσμοι (links).
Εγγραφή ή Είσοδος
Πλοήγηση
[0] Λίστα μηνυμάτων
[#] Επόμενη σελίδα
Μετάβαση στην πλήρη έκδοση