Forum Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
ΠΦΥ -Εκπαίδευση => Συζητήσεις πάνω σε ιατρικά θέματα => Μήνυμα ξεκίνησε από: Argirios Argiriou στις 2 Σεπτεμβρίου 2025, 07:46:22
-
Από ανάρτηση του τέως Καθηγητή Γενετικής στο ΑΠΘ Konstantinos Dimitrios Triantaphyllidis στον τοίχο του στο facebook στις 31/08/2025:
Ο αυτισμός βρίσκεται σε άνοδο: τι κρύβεται πραγματικά πίσω από την αύξηση;
Α) Τι εξηγεί την άνοδο; Πολλές μελέτες υποδηλώνουν ότι η συχνότητα εμφάνισης του αυτισμού αυξάνεται, και όχι μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η τάση έχει παρατηρηθεί και σε άλλες χώρες υψηλού εισοδήματος, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Δανίας, της Νότιας Κορέας, της Ιαπωνίας και της χώρας μας.
Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να πιστεύουμε ότι η αύξηση των διαγνώσεων εξηγεί ένα μεγάλο μέρος αυτής της τάσης. Ειδικότερα, τα διαγνωστικά κριτήρια έχουν αλλάξει με την πάροδο του χρόνου σε πιο ενημερωμένα εργαλεία που χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες υγείας:
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ. Μια μελέτη στη Δανία του 2015 προσπάθησε να ποσοτικοποιήσει τις αιτίες της αυξημένης συχνότητας εμφάνισης αυτισμού μεταξύ Δανών που γεννήθηκαν μεταξύ 1980 και 1991 και είχαν διαγνωστεί έως το 2011. Οι συγγραφείς εκτίμησαν ότι το 60% της αύξησης θα μπορούσε να εξηγηθεί από αλλαγές στις αρχές της δεκαετίας του 1990 στα διαγνωστικά κριτήρια και στον τρόπο με τον οποίο οι διαγνώσεις αναφέρονταν στα εθνικά μητρώα υγείας.
Β) Τι προκαλεί τον αυτισμό; Ερευνητές αναζητούν τις αιτίες του αυτισμού εδώ και δεκαετίες — και αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε κάθε βήμα.
Β.1) Ένα ευρύ συμπέρασμα που προκύπτει από τα διαθέσιμα δεδομένα είναι ότι η γενετική παίζει τεράστιο ρόλο. Ο κίνδυνος οικογενειακού ιστορικού είναι πιθανώς ο ισχυρότερος παράγοντας κινδύνου που υπάρχει. Μάλιστα, εκτιμήθηκε ότι ο συντελεστής κληρονομησιμότητας του αυτισμού σε περίπου 80% - ισοδύναμη δηλαδή με τον συντελεστή κληρονομησιμότητας του ύψους. Για λόγους σύγκρισης, οι εκτιμήσεις κληρονομικότητας για την κατάθλιψη είναι περίπου 30-50%.
Β.2) Μετά τη γενετική, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες αποτελούν «ένα μικρότερο κομμάτι της πίτας» αν και υπάρχει συζήτηση σχετικά με το μέγεθος του κομματιού. Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι η επιρροή των περιβαλλοντικών παραγόντων είναι εξαιρετικά μικρή, ενώ άλλοι διαφωνούν. Ωστόσο, οι περισσότερες έρευνες υποδηλώνουν ότι οποιοσδήποτε περιβαλλοντικός παράγοντας ασκεί την επιρροή του πριν από τη γέννηση, και μελέτες έχουν δείξει πειστικά ότι δεν υπάρχει σύνδεση με τα εμβόλια.
Μελέτες υποδηλώνουν ότι η μεγαλύτερη ηλικία των γονέων - για τις μητέρες ή τους πατέρες - συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα αυτισμού στα παιδιά. Η μέση ηλικία τεκνοποίησης αυξάνεται σε πολλές χώρες υψηλού εισοδήματος, επομένως αυτό θα μπορούσε να παίζει κάποιο ρόλο στην αύξηση της συχνότητας εμφάνισης αυτισμού. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι τα παιδιά μεγαλύτερων γονέων είναι πιο πιθανό να έχουν de novo μεταλλάξεις από ό,τι τα παιδιά νεότερων γονέων.
Οι λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχουν επίσης συνδεθεί σε πολλές μελέτες με μεγαλύτερη πιθανότητα αυτισμού, όπως και η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση πριν από τη γέννηση. Για παράδειγμα, μια αμερικανική μελέτη, στην οποία συμμετείχαν περισσότερα από 8.000 παιδιά και οι μητέρες τους, διαπίστωσε ότι η έκθεση σε υψηλότερα επίπεδα όζοντος συσχετίστηκε με τον αυτισμό.
Mελέτη αποκαλύπτει ότι οι απόγονοι που εκτίθενται σε διαταραχή χρήσης κάνναβης κατά την προ-εγκυμοσύνη, την προγεννητική και την προγεννητική περίοδο διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν ΔΑΦ σε σύγκριση με τους μη εκτεθειμένους απογόνους.
*Pearson H. (Autism is on the rise: what’s really behind the increase?Nature, 28/8/2025.)